มีบุญได้อยู่เมืองสมุทรสงคราม
ข้าพเจ้าไปรับราชการอยู่เมืองสมุทรสงคราม เป็นเวลานานถึง ๒๖ปี ตั้งแต่พ.ศ. ๒๔๙๘ ถึง พ.ศ. ๒๕๒๔ เป็นช่วงเวลาที่ทำงานด้วยความเป็นสุข สนุกสนานที่สุดจนลืมตัวลืมชีวิตไปในบางคราว ชีวิตที่เกิดมานี้ อยู่ที่เมืองกำเนิดคือ นครปฐม นานที่สุด ๒๙ ปี แล้วจึงไปอยู่เมืองสมุทรสงคราม เป็นเมืองที่สอง นานถึง ๒๖ ปี เมืองสมุทรสงคราม เป็นเมืองเล็กๆ ที่สงบเงียบ เป็นเมืองปิด ไม่มีถนนเข้าไปสู่เมืองนี้ นอกจากทางรถไฟของบริษัทเอกชนเรียกว่า รถไฟสายแม่กลอง จากปากคลองสานไปถึงแม่กลอง ระยะทาง ๖๕ กม.
แม่กลอง คือชื่อเรียกเมืองนี้ ซึ่งเกิดมาก็ไม่เคยได้ยินชื่อ แต่แล้วบุญเก่ากรรมแต่ปางก่อนก็ให้ไปอยู่นานถึง ๒๖ ปี เมืองที่มีนามเป็นทางราชการว่า เมืองสมุทรสงคราม เป็นนามเมืองที่สมเด็จพระนารายณมหาราช ทรงยกขึ้นตั้งเป็นเมืองขึ้นในสมัยรัชกาลน้ัน แต่เดิมเรียกว่า "แขวงบางช้าง" ขึ้นแก่เมืองราชบุรี เป็นเมืองชั้นจัตวา เจ้านายมีนามบรรดาศักดิ์ว่า "พระแม่กลองบุรีศรีมหาสมุทรสงคราม" แบ่งออกเป็น ๓ อำเภอ คือ อำเภอสี่หมื่น อำเภอบางช้าง อำเภอแม่กลอง ต่อมา อำเภอสี่หมื่น เปลี่ยนชื่อว่าอำเภอบางคณฑี อำเภอบางช้าง เปลียนชื่อว่า อำเภออัมพวา อำเภอแม่กลอง เปลี่ยนชื่อว่า อำเภอเมืองสมุทรสงคราม
ประวัติความเป็นมาของเมืองนี้เหมือนนิยายที่เล่าขานกันเล่น แต่เป็นเรื่องจริง คือ ในสมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระเอกาทศรถ พระอนุชาของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงมีพระราชบุตรนอกราชสมบัติ ที่ประสูติก่อนเสวยราชสมบัติ ๓ พระองค์ คือ
๑. พระองค์เจ้าพลาย
๒.พระองค์เจ้าแสน
๓. พระองค์เจ้าไลย
มีโอรสในราชสมบัติองค์หนึ่ง คือ สมเด็จเจ้าฟ้าศรีเสาวภาคย์
เมื่อพระเอกาทศรถสวรรคต เจ้าฟ้าศรีเสาวภาคย์ได้สืบราชสันตติยวงศ์
พระองค์เจ้าไลย ซึ่งเป็นเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ว่าราชการกลาโหม เรียกว่า เจ้าพระยากลาโหมสุริยวงศ์ ได้ปราบดาภิเษก จับเจ้าฟ้าศรีเสาวภาคย์ปลงพระชนม์เสียแล้วยกพระอาทิตยวงศ์ ราชบุตรเป็นพระเจ้าแผ่นดินอยู่ชั่วคราว แล้วปลดลงเป็นไพร่ ปราบดาภิเษกขึ้นเป็นพระเจ้าปราสาททอง
เมื่อมีการแย่งราชสมบัติและฆ่าเจ้านายในราชวงศ์เช่นนี้ พระองค์เจ้าพราย พระองค์เจ้าแสน สองพี่น้อง จึงพาผู้คนบ่าวไพร่ หอบหนีราชภัยไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่แขวงบางช้าง เมืองราชบุรี ต้ังวงศ์สกุลขึ้นใหม่เป็นวงศ์เศรษฐีบางช้าง มีลูกหลานสืบวงศ์ต่อมา เรียกว่า วงศ์เศรษฐีบางช้าง
เมื่อประเจ้าปราสาททองสวรรคต สมเด็จเจ้าฟ้านารายณ์ได้ครองราชสมบัติได้ต้ังแขวงบางช้างขึ้นเป็นเมืองสมุทรสงคราม แล้วได้ตั้งคนในวงศ์เศรษฐีบางช้างเป็นเจ้าเมือง
วงศ์เศรษฐีบางช้าง ได้สืบวงศ์ลงมา ดังแผนผังต่อไปนี้
พระองค์เจ้าพลาย พระองค์เจ้าแสน
| |
เจ้าชี เจ้าถี
| |
เจ้าทอง เจ้าสั้น
เจ้าทองกับเจ้าส้ัน หรือเศรษฐีทองกับเศรษฐีสั้นได้สมรสกัน มีบุตร ธิดา ๑๐ คน คือ
๑. เจ้าคุณหญิงแหวน ๒. เจ้าคุณหญิงทองอยู่
๓.เจ้าคุณชายชูโต ๔. เจ้าคุณหญิงนาค
๕. เจ้าคุณชายแตง ๖. เจ้าคุณหญิงชีโพ
๗. เจ้าคุณชายพู ๘. เจ้าคุณหญิงเสม
๙. เจ้าคุณหญิงนวล ๑๐. เจ้าคุณหญิงแก้ว
(โปรดติดตามตอนต่อไป)
